Antieke seinpost uit Elst krijgt nieuwe plek bij Spoorwegmuseum

Blokpost Arnhemschestraat op zijn originele plek in Elst
(foto: Kees van de Meene)

Antieke seinpost uit Elst krijgt nieuwe plek bij Spoorwegmuseum
Op 20 augustus wordt bij Het Spoorwegmuseum een antieke blokpost van de fundering gelicht en verplaatst. ‘Blokpost Arnhemschestraat’, een houten seinhuisje dat van 1910 tot 1980 bij Elst dienst heeft gedaan, krijgt een nieuwe plek op het museumterrein. Het huisje komt nu bij de collectie seinwezen op het buitenterrein te staan, wat beter aansluit bijj de functie die het gebouwtje heeft vervuld: het bedienen van seinen en overwegbomen. Het takelwerk wordt uitgevoerd door de firma Mammoet.

Tijdens de grote verbouwing van Het Spoorwegmuseum in 2005 is de blokpost ongemoeid gelaten. Het gevolg is dat de functie van het gebouwtje voor de bezoekers van het museum niet helemaal duidelijk was. Reden voor het museum om de blokpost een nieuwe plek te geven. Het huisje komt nu dichtbij een aantal spoorse zaken te staan die relevant zijn voor de functie die het gebouwtje heeft vervuld: het seinhuis, seinen, een overwegboom, de rolbarelen en een kloktoestel. Dit kloktoestel kan vanaf het grote seinhuis op het terrein worden bediend en was bedoeld om de overwegwachter van een blokpost te waarschuwen voor de komst van een trein. Op de nieuwe plek krijgt het gebouwtje een opknapbeurt en wordt het ingericht zoals het er in de jaren 50 en 60 van de vorige eeuw heeft uitgezien. Hijs- en transportbedrijf Mammoet hijst met een grote hijskraan het huisje op een trailer. De hijskraan wordt vervolgens naar de nieuwe locatie verplaatst zodat deze, als het transport is gearriveerd, de blokpost op de nieuwe fundering kan plaatsen.

Historie
Op 6 juni 1910 kwam in Elst de gloednieuwe blokpost ‘Arnhemschestraat’ in gebruik langs de spoorlijn tussen Nijmegen en Arnhem. In de wachtpost stond een bloktoestel waarmee de wachter de seinen langs het spoor kon bedienen. Deze seinen waren bedoeld om de machinist te laten weten of de baan al dan niet veilig was. Daarnaast konden de overwegbomen vanuit de post naar boven en beneden worden gedraaid. Tot 1918 konden reizigers in het gebouwtje ook een kaartje kopen.

Bewaard dankzij aannemer
De post werd tijdens de Tweede Wereldoorlog zwaar getroffen, maar heeft na een fikse opknapbeurt uiteindelijk dienst gedaan tot 1980. In de jaren 80 viel het doek voor bijna alle klassieke seinhuizen en -posten in Nederland. Met de automatisering van de seinen werden ze overbodig en grotendeels gesloopt. Dat de blokpost Arnhemsestraat gespaard bleef, is te danken aan een aannemer uit Ubbergen die het karakteristieke gebouwtje van de slopershamer wilde redden. De blokpost heeft jarenlang dienst gedaan als tuinhuisje in zijn achtertuin. Begin jaren 90 is het seinhuisje definitief naar Het Spoorwegmuseum verhuisd.

Het museum is op zoek naar verhalen van mensen die de blokpost nog in werking hebben gezien of er als wachter hebben gewerkt. Reacties kunnen worden gestuurd naar conservator techbiek Evelien Pieterse: e.pieterse@spoorwegmuseum.nl