Tweejaarlijkse FIEN Industrieel Erfgoedprijs

De Federatie Industrieel Erfgoed Nederland (FIEN), waarbij meer dan 60 organisaties zijn aangesloten, gaat vanaf 2021 tweejaarlijks een erfgoedprijs uitreiken onder de naam FIEN Industrieel Erfgoedprijs.

De onderscheiding is een eerbetoon aan initiatieven die hebben geleid tot restauratie en herbestemming. De FIENprijs is bedoeld om particuliere activiteiten voor behoud, restauratie en herbestemming op industrieel erfgoedterrein in het zonnetje zetten en ten voorbeeld stellen voor navolging.

Al ruim 35 jaar is de initiatiefnemer, FIEN, in Nederland de verbindende, overkoepelende organisatie voor industrieel erfgoed. De bij de federatie aangesloten verenigingen en stichtingen draaien goeddeels op vrijwilligers. Ze zijn o.a. actief voor behoud en bescherming van watertorens, sluizen en gemalen, oude fabrieksgebouwen, vuurtorens, molens, bruggen, bollenschuren, fabrieksschoorstenen, boortorens, stationsgebouwen, historische kranen, muurreclames en mobiel erfgoed (als stoomtreinen, trams en smalspoor). Ook varend erfgoed behoort tot de activiteiten. 

FIEN vindt het de hoogste tijd aan deze hoopgevende ontwikkelingen meer aandacht te geven. Ze ziet de tweejaarlijkse erfgoedprijs als een beloning voor de gezamenlijke inzet en daadkracht van velen én als een aanmoediging voor de toekomst. Een Raad van Advies, jury en secretariaat staan de initiatiefnemer terzijde. De Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed en Stichting Nederland Monumentenland dragen het initiatief een warm hart toe. Bedoeling is de FIEN Industrieel Erfgoedprijs voor het eerst uit te reiken in 2021.

FIEN ziet aanmeldingen voor deze prijs graag tegemoet.

Contactpersoon is Jan Reijnen, oud-voorzitter van FIEN en adviseur. Zijn adres: Meerstraat 2, 6655 AS Puiflijk. Mail: Reijnenjh@gMail.com. Tel: 06 38 09 37 63.

De voorwaarden en het reglement zijn te vinden op: http://www.industrieel-erfgoed.nl/nieuws/fien-industrieel-erfgoed-prijs

 

Campagne: bescherm bedreigd EU-spoorwegerfgoed

De Europese Commissie heeft voorgesteld 2021 uit te roepen tot Europees Jaar van het Spoor.
Met evenementen en initiatieven wordt het spoor in 2021 aangeprezen als duurzame, innovatieve en veilige vervoerswijze. Daarbij zullen de voordelen voor de bevolking, de economie en het klimaat worden benadrukt, evenals de resterende uitdagingen om tot een ‘Europese spoorwegruimte zonder grenzen’ te komen. Het is dus geen campagne waarbij de geschiedenis en het erfgoed van de spoorwegen centraal staan. Maar spoor- en tramwegen (hun gebouwen, infrastructuur en rollend materieel) zijn belangrijk industrieel erfgoed.
EFAITH, de Europese Federatie van Industriële en Technische Erfgoedverenigingen*, wil daarom, met haar leden, partners en contacten, duidelijk maken wat de impact is van spoorlijnen vanaf de jaren 1840. En hoe het erfgoed daarvan ook nu nog invloed heeft op en kan bijdragen aan de identiteit van regio’s en gemeenten: www.industrialheritage.eu/2021/European-Year-Rail/

Campagne
Ter voorbereiding op het Europees Jaar van het Spoor heeft de E-FAITH (secretariaat in Kortrijk, België) een campagne gelanceerd om de aandacht te vestigen op bedreigd spoorwegerfgoed. Het initiatief wordt gesteund door Fedecrail, de Europese Federatie van Museum- en Toeristische Spoorwegen: www.fedecrail.org.
Doel is een overzicht te geven van bedreigd spoorwegerfgoed in de lidstaten van de Raad van Europa. Het overzicht zal vervolgens, samen met bestaande problemen, in 2021 tijdens een workshop aan Europese instellingen en nationale en regionale autoriteiten worden voorgelegd.
EFAITH roept organisaties en burgers op samen te werken aan behoud en opwaardering van dit erfgoed. ‘Om zich te engageren en om elkaar te steunen, over de grenzen heen’.

Alarmkreten
Na een eerste oproep werd de EFAITH naar eigen zeggen overspoeld met meldingen van bedreigd spoorwegerfgoed. Tot dusver bereikten haar 35 alarmkreten uit 14 landen. Het lijkt het topje van de ijsberg.
Oude spoorlijnen geraken buiten gebruik. Stations, seinhuizen en werkplaatsen ve

rvallen tot ruïnes of worden gesloopt – terwijl ze volgens EFAITH gemakkelijk herontwikkeld zouden kunnen worden en zo een vorm van duurzaamheid kunnen bieden.
Afgeschreven rollend materieel wordt onder slechte omstandigheden opgeslagen of belandt op spoorwegbegraafplaatsen. Niet meer gebruikte spoorbruggen roesten weg of worden gesloopt en verkocht voor de waarde van het schroot. Oude spoorlijnen kunnen omgevormd worden tot rustige en ecologisch verantwoorde fiets- en wandelpaden. Railmusea, vaak gerund door vrijwilligers, worden bedreigd door het verlies aan inkomsten als gevolg van het coronavirus, terwijl ze een toeristische attractie zijn in landelijke gebieden en waardevol mobiel erfgoed behouden.
Het eerste overzicht van de alarmkreten is te zien op www.industrialheritage.eu/endangered-by-country. Iedereen wordt opgeroepen om bij te dragen aan de lijst en deze aan te vullen.

*EFAITH, de Europese Federatie van Verenigingen voor Industrieel en Technisch Erfgoed, is het platform dat contacten en samenwerking tussen vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties zonder winstoogmerk in Europa bevordert.

EFAITH is de plaats waar deze elkaar kunnen ontmoeten, ervaringen kunnen uitwisselen, van elkaar kunnen leren en elkaars activiteiten en campagnes kunnen ondersteunen.

EFAITH promoot en stimuleert de waardevolle rol van vrijwilligers en vrijwilligersverenigingen die industrieel erfgoed en collecties onderzoeken, redden, interpreteren en openstellen voor het publiek.

Kamervragen over Electrische Museumtramlijn Amsterdam

De ChristenUnie stelde de Minister van OCW, mevrouw Ingrid Engelshoven, een maand geleden vragen over de positie waar de Electrische Museumtramlijn Amsterdam (EMA) in terecht is gekomen en heeft haar gevraagd actie te ondernemen voor het behoud van de historische tramlijn. Het beginpunt van de lijn bij het Haarlemmermeer-station en de loodsen waar de klassieke trams van de stichting staan dreigen namelijk te verdwijnen in verband met woningbouw.

CU-kamerlid Carla Dik-Faber vindt dat 'buitengewoon spijtig en onwenselijk' en verzoekt de minister met  de gemeente Amsterdam in gesprek te gaan om de museumtramlijn te redden. 

Maar in een antwoord op de kamervragen zegt de minister dat de gemeente Amsterdam aan zet is. 'Het verlies van historische trams en de museumspoorlijn zou uiteraard zeer spijtig zijn en ik hoop dan ook dat de EMA en Amsterdam tot een passende oplossing komen,' zo schrijft zij. Zij zegt ook dat de gemeente bereid is opnieuw met de EMA in gesprek te gaan, om samen tot een oplossing te komen. 'Van de gemeente mag wel verwacht worden dat zij de EMA daarbij ondersteunt en geen onnodig zware eisen stelt', zo stelt de minister. 

De minister heeft de stichting Mobiele Collectie Nederland (MCN) gevraagd om de vrijwilligers van de EMA te ondersteunen bij het ontwikkelen van een toekomstvisie . 'Daarnaast', zo schrijft ze, 'kan mogelijk een beroep gedaan worden op de regeling `bijdrage mobiel erfgoed’ bij het Mondriaan Fonds dat zowel projecten als ook haalbaarheidsonderzoek ondersteunt'. -->

De gemeenteraad van Amstelveen nam afgelopen week unaniem een motie aan van de ChristenUnie, waarin Burgemeester en Wethouders worden opgeroepen zich in te zetten voor het behoud van de elektrische museumtram in Amstelveen en waarin de historische trams als 'één van de beeldbepalers van het culturele Amstelveen' worden genoemd.

Volgens het AD wacht de gemeente Amsterdam eerst een uitspraak van de Raad van State af, waar de EMA een procedure is gestart tegen het besluit. Op internet staat een petitie voor het behoud van de tramlijn en die is inmiddels al meer dan 15.000 keer ondertekend.'

Aanbieding Kabinetsbrief ‘Erfgoed telt’

Minister Van Engelshoven (OCW) stuurde de Tweede Kamer op 22 juni de kabinetsbrief 'Erfgoed telt - De betekenis van erfgoed voor de samenleving'. Ook het mobiele erfgoed komt daarin ter sprake, met name als het gaat om duurzaamheid.

Zie voor meer informatie hier en/of download document 'Erfgoed telt'.

Mobiel erfgoed deelt mee

Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Ingrid van Engelshoven investeert € 1 miljoen in mobiel erfgoed. Met dit geld kan mobiel erfgoed voor een groter publiek toegankelijk gemaakt worden. Nu is het zo dat historische treinen en trams, (zweef)vliegtuigen, schepen, auto's en fietsen vaak alleen te bewonderen zijn voor hun eigenaren, aldus het Ministerie. Door deze financiële injectie krijgt dit bijzonder erfgoed meer gezicht en kan iedereen ervan genieten.
Zie hier het hele bericht.

De vereniging Historisch Railvervoer Nederland (HRN) zoekt een Beheerder voor het Nationaal Register RailErfgoed

-->

Het Nationaal Register RailErfgoed geeft een overzicht van het Rollend Erfgoed in ons land en inzicht in de culturele waarde daarvan. De beheerder van dit register is verantwoordelijk voor het beheer. Werkzaamheden zijn onder andere de controle van voordrachten van voertuigen voor het NRRe op juistheid en volledigheid van de informatie; de organisatie en verslaglegging  van de bijeenkomsten van de beoordelingscommissie, die minimaal 1 x per jaar plaatsvinden; de bewaking van de technische én inhoudelijke relatie met het Nationaal Register Mobiel Erfgoed (NRME) van de stichting Mobiele Collectie Nederland (MCN), waarvan het NRRe onderdeel is en de publicatie van het Register via internet (www.railmonumenten.nl). Ook de communicatie over het Register behoort tot de taken.

Informatie

Achtergrondinformatie over het register is te vinden op de website van het register: www.railmonumenten.nl. De start van de werkzaamheden van de nieuwe beheerder is voorzien op 1 januari 2019, waarbij in 2018 voldoende tijd en ruimte bestaat om 'in te werken', daarbij begeleid door de huidige beheerder.
De werkzaamheden nemen per jaar 80 - 100 uur in beslag. Eventueel kan het werk ook door meer mensen worden uitgevoerd.

Er is een beperkte vergoeding voor de werkzaamheden beschikbaar; de hoogte van deze vergoeding worden in overleg met het bestuur van HRN vastgesteld. Er wordt een contract afgesloten voor minimaal twee jaar.

Gewenste kennis en vaardigheden

·    Affiniteit met en basale kennis van registratie en culturele waardering van cultureel erfgoed in het algemeen en railerfgoed in het bijzonder.
·    Affiniteit met en enige algemene kennis van de historische ontwikkeling van railvervoer en mobiliteit i.h.a. en de daarmee samenhangende algemeen maatschappelijke geschiedenis.
·    Een inhoudelijk kritische, maar constructieve houding tegenover het beoordelingsproces, het veld en de collectiehouders, maar ook t.o.v. de beoordelingscommissie.
·    Kunnen omgaan met een database en met de website (cms) van het register.
·    Algemene computervaardigheden.
·    Talent voor organisatie en efficiënt werken.

Klik hier voor de volledige vacaturetekst.

Dag voor de railmuseamedewerkers – 4 november 2017

Zoals al eerder aangekondigd vindt dit jaar de Dag voor de Railmuseamedewerkers plaats bij de Museum Buurtspoorweg (MBS) in Haaksbergen en wel op zaterdag 4 november aanstaande. Vanwege het 50-jarig jubileum van de MBS wordt er dit jaar extra aandacht besteed aan de presentatie van al het moois dat men daar in huis heeft. Op 4 november kunt ook u daar volop van genieten. U hebt de gelegenheid om het museum te bezoeken, achter de schermen te kijken bij de diverse projecten en om kennis te maken met oude of nieuwe collega’s. De MBS-vrijwilligers staan graag klaar om met u interessante details uit te wisselen. Uiteraard wordt er een speciale stoomtrein ingelegd en is er op de stations veel te beleven.

Het programma ziet er als volgt uit:

- Inloop en ontvangst met koffie: 12.30 uur

- Bezoek aan het spoorbedrijf te Haaksbergen: 12.30 - 13.45 uur

- Speciale treinrit naar Boekelo: 13.45 - 14.45 uur

- Bezoek aan de Museumloods te Boekelo: 14.45 - 15.30 uur

- Terugrit naar Haaksbergen: 15.30 - 16.00 uur

- Netwerkborrel in “de Goederenloods”: 16.00 - 16.30 uur

- Afsluiting: 16.30 uur

Dat wordt dus een eersteklas dagje uit, zoals ze bij de MBS zelf zeggen! Alle railmuseamedewerkers  zijn van harte welkom op 4 november aanstaande bij de Museum Buurtspoorweg in Haaksbergen. Deelname is gratis en het wordt ongetwijfeld weer een inspirerende en gezellige dag!

De MBS wil vanzelfsprekend wel vooraf weten op hoeveel mensen ze kunnen rekenen. Vooraf aanmelden is dan ook noodzakelijk, bij voorkeur per organisatie. Dat kan door uiterlijk 29 oktober een mail te sturen naar railmusea@gmail.com, met de vermelding Aanmelding Dag voor de railmuseamedewerkers 2017, het aantal personen dat zich opgeeft, de naam of namen van die personen en de naam van de museumorganisatie.

Dag voor de railmuseamedewerkers – 4 november 2017

Elk jaar in de maand november vindt de jaarlijkse Dag voor de railmuseummedewerkers plaats. Dan komen de vrijwilligers en vaste medewerkers van alle museumspoor- en tramlijnen in Nederland bijeen, bij toerbeurt bij één van de collega’s. Daardoor krijg je op informele wijze de kans om bij elkaar in de keuken te kijken, elkaar te ontmoeten, de collectie te bekijken en ideeën op te doen. Dit jaar treedt de Museum Buurtspoorweg op als gastheer op zaterdag 4 november 2017. De MBS viert dit jaar haar 50-jarig jubileum als museumorganisatie. Het programma is nog in ontwikkeling, maar nu staat al vast dat het opnieuw een gezellige middag zal worden, met een treinrit, kijkjes achter de schermen, natuurlijk veel uitwisseling van kennis en informatie en aan het eind een gezellige borrel. Dat wordt dus een eersteklas dagje uit, zoals ze bij de MBS zelf zeggen! Markeer zaterdag 4 november dus alvast in uw agenda. Ontvangst is vanaf 12.30 uur in Haaksbergen en het programma start om 13.00 uur. Binnenkort volgt er meer informatie.

Vuurloze stoomlocomotief uit 1913 naar Stadskanaal

Op 3 augustus 2017 is het beheer van de 104 jaar oude vuurloze stoomlocomotief 6326 (gebouwd in 1913 door de locomotieffabriek  Orenstein & Koppel te Berlijn, in september 1913) - na bijna 40 jaar onder de goede hoede te zijn geweest van de Stoom Stichting Nederland (SSN) in Rotterdam - overgedragen aan de Stichting Stadskanaal Rail (STAR). De geheel rijvaardige locomotief zal bij de STAR bij bijzondere gelegenheden onder stoom worden gebracht en rijdend aan het bezoekende publiek worden getoond. Dit zal voor het eerst gebeuren tijdens het speciale weekeinde van 16 en 17 september 2017, ter ere van het 25-jarige bestaan van de STAR.

Start jubileumjaar bij de Museum Buurtspoorweg

HAAKSBERGEN / BOEKELO - Museum Buurtspoorweg bestaat 50 jaar. En dat moet gevierd worden. Er worden in 2017 veel feestelijke extra activiteiten gepland voor bezoekers.

Precies 50 jaar geleden werd in Enschede door een groep enthousiastelingen Museum Buurtspoorweg opgericht. Het moest een levend spoorwegmuseum in de breedste zins des woord worden. Een jaar later werden de eerste ritten met antiek spoormaterieel uitgevoerd.
Sindsdien kende het museum turbulente periodes, maar groeide desondanks in omvang enorm.

In jubileumjaar 2017 wordt er daarom flink feest gevierd en dat doet het museum samen met haar bezoekers en worden er veel extra activiteiten gepland.

Meer informatie over het jubileumjaar van de Museum Buurtspoorweg met een uitgebreide historie en alle praktische informatie voor bezoekers is te vinden op: www.museumbuurtspoorweg.nl

Nieuwe secretaris Fedecrail

Na 22,5 jaar secretaris van Fedecrail te zijn geweest, is  Livius Kooy teruggetreden als secretaris van Fedecrail. Hij is opgevolgd door Kees Wijnnobel,

Implementatie ERTMS uitgesteld

Staatsecretaris Dijkstra heeft vandaag in de kamer aangekondigd de implementatie van ERTMS uit te stellen. De nadere toelichting vindt u hier

Spoorwegmuseum sluit jaar af met nieuw bezoekersrecord

Utrecht, 30 december 2015

Het Spoorwegmuseum blijft stijgen in de bezoekersaantallen. Nadat vorig jaar voor het eerst de grens van 400.000 bezoekers werd gepasseerd stopt de teller dit jaar bij 420.000. Dit is een lichte stijging (3,4%) ten opzichte van succesjaar 2014. Kern van het succes zijn de evenementen die gezamenlijk 135.000 bezoekers trokken. Winter Station in de kerstvakantie blijft daarbij het meest populair, in de twee afsluitende weken van het jaar passeren meer dan 55.000 bezoekers de kassa. Gezinnen met kinderen blijven voornaamste de doelgroep van Het Spoorwegmuseum, dat deze aanpak werkt blijkt uit de 130.000 kinderbezoeken het afgelopen jaar.

Succesvolle evenementenOnder ouders met jonge kinderen zijn ‘Ontdek Chuggington’ en het ‘Thomas Weekend’ ongekend populair met beide rond de 32.000 bezoekers. De modeltreinen van On traXS! trokken dit jaar 8000 bezoekers, het stoomweekend in september sluit de rij met bijna 6000 gasten. Dit jaar was Het Spoorwegmuseum voor het eerst gastheer van het Allerhande Kerstfestival waar 30.000 geïnteresseerden op af kwamen. Traditioneel is de afsluiter van het jaar, Winter Station, het drukst bezochte evenement. Het Spoorwegmuseum verwacht in de kerstvakantie rond de 60.000 bezoekers te ontvangen.

Tentoonstelling
Wat betreft tentoonstellingen stond 2015 in het teken van de start van de Tour de France in Utrecht. Het Spoorwegmuseum zocht in de tentoonstelling ‘Parijs is nog ver, Nederlanders in de Tour’ naar de link tussen fiets en trein. Het leverde veel publiciteit op waaronder een item in het NOS Journaal. De digitale kunstkrant zette de tentoonstelling in haar top 10 van beste exposities van 2015 (www.digitalekunstkrant.nl).

Plannen komend jaar
In 2016 worden een aantal plannen uitgevoerd. De belangrijkste ingreep is de herinrichting van ‘De Werkplaats’, de centrale hal van het museum waar de treinen worden getoond. Met een boeiende presentatie van tien beeldbepalende treinen wordt op speelse wijze de geschiedenis van 175 jaar personenvervoer verteld. Daarnaast wordt restaurant ‘De Remise’ grondig verbouwd. Volgend jaar verwacht Het Spoorwegmuseum een magische grens te overschrijden: sinds de oprichting van Het Spoorwegmuseum in 1927 bezochten bijna 10 miljoen personen het museum!

140.000 Reizigers voor stoomtram en boot

Hoorn, 28 december 2015

De Museumstoomtram Hoorn-Medemblik heeft in 2015 ruim 140.000 reizigers verwelkomd in de stoomtram tussen Hoorn en Medemblik en op de boot tussen Medemblik en Enkhuizen. In de afgelopen kerstweek maakten nog zo’n 6.000 reizigers een Tijdreis naar de Kerstman van Hoorn naar Wognum.

90.000 bezoekers

De Museumstoomtram rekent in ‘reizigers’ omdat dit meer zegt over de vervoersprestatie die het museum levert. Naar bezoekers gerekend betekent het dat zo’n 90.000 mensen een dagdeel tot een gehele dag met de Museumstoomtram door de Historische Driehoek Hoorn-Medemblik-Enkhuizen hebben gereisd.

Het bezoekersrecord van 2014 is daarmee net niet geëvenaard. Toch kijkt directeur René van den Broeke tevreden terug op het afgelopen jaar: ‘Er is in 2015 in Hoorn hard gewerkt aan de grote uitbreiding van tramstation Hoorn, waardoor wij een aantal activiteiten in het voorjaar niet konden uitvoeren. Vanaf 2016 biedt het station nog meer mogelijkheden voor onze bezoekers. Het gebouw gaat een grote rol spelen in onze presentatie’. Bovendien is 2016 het jaar waarin de Historische Driehoek die stoomtram en boot verbinden, veertig jaar bestaat.

Noord-Hollands erfgoed

De historische locomotieven van het rijdende museum legden in 2015 zo’n 16.500 kilometer af tussen beide Westfriese steden. Stoomtramlocomotief 26 van de Limburgsche Tram uit 1922 was ook dit jaar het meest voor de stoomtrams aan te treffen. Maar ook de fans van locomotief Bello uit 1914 en Gooische Moordenaar locomotief 18 konden hun hart ophalen. Beide rijdende monumenten uit Noord-Holland waren vaker voor de trams te zien dan in eerdere jaren.

De komende wintermaanden werkt het museum aan onderhoud van materieel en spoorbaan en wordt Tramstation Hoorn verder voltooid. Het museum rijdt weer vanaf de voorjaarsvakantie in 2016.

Uitnodiging voor de negende Fedecrail Youth Exchange 2016 - Duitsland

Uitnodiging voor de negende Fedecrail Youth Exchange 2016 – Duitsland

FEDECRAIL – de Europese Federatie van Museum- en Toeristische Spoorwegen organiseert samen met de VDMT, de Duitse vereniging voor historische en toeristische spoorwegen, de negende FEDECRAIL Youth Exchange, ditmaal in Duitsland. Dit evenement vindt plaats van vrijdag 29 juli tot zondag 7 augustus 2016 in de omgeving van Neurenberg en in Beieren, Duitsland.

Gastheren zijn enkele leden van de VDMT: het Deutsches Dampflokomotiv Museum (Neuenmarkt-Wirsberg) en  de Dampfbahn Fränkische Schweiz e.V .(Ebermannstadt). De hoofdlocatie is het Jugendgästehaus in Neuenmarkt-Wirsberg,

De deelnemers kunnen een gevarieerd programma verwachten, niet alleen bestaande uit verschillende bezoeken aan historische spoorlijnen en trammusea, maar er zal zeker ook sprake zijn van zelfwerkzaamheid, want het is de bedoeling dat je ook daadwerkelijk gaat meewerken. Ook  de cultuur van dit deel van Duitsland krijgt aandacht en natuurlijk is de Youth Exchange een prachtige manier om in contact te komen met gelijkgestemde deelnemers uit allerlei andere Europese landen.

Als je tussen de 15 en 24 jaar oud bent en vrijwilliger bij een railmuseum, dan kom je in aanmerking voor deelname. Is je interesse gewekt?  Stuur dan zo snel mogelijk (maar uiterlijk 6 maart 2016) een e-mail naar youthcamp@fedecrail.org. Je ontvangt dan begin 2016 een inschrijfformulier en een gedetailleerder programmaoverzicht. Meer informatie komt binnenkort ook online beschikbaar op www.fedecrail.org.

Informatie over de ontvangende organisaties vind je op:
www.dampflokmuseum.de
www.dampfbahn.net
www.vdmt.de

Wij zien nu al uit naar tien dagen vol nieuwe gemeenschappelijke ervaringen en bijzondere belevenissen,  net als de jaren hiervoor. 

Contact: youthcamp@fedecrail.org of mailto:meusburger@fedecrail.org

Prachtige spoorverhalen in documentaireserie Spoorwegmuseum

Documentairemaker Nina Stam
 interviewt oud-seinhuiswachters
Harm Bonder en Jacob Santjer 

Gedurende de negentiende eeuw heeft het spoor grote ontwikkelingen doorgemaakt. Veel traditionele werkzaamheden en beroepen verdwenen in de loop der jaren. Het Spoorwegmuseum wilde de verhalen van deze oude spoorberoepen graag vastleggen en vond in RTV Utrecht een partner voor de prachtige documentaireserie ‘Herinneringen aan het spoor’.  De televisieserie is tot stand gekomen dankzij de steun van het K.F. Heinfonds, het Elise Mathilde Fonds en het Fentener van Vlissingen Fonds. De eerste uitzending is op zaterdag 12 december.

Oral History
Utrecht is van oudsher een belangrijke stad voor de spoorwegen. Niet alleen ligt hier het drukste spoorknooppunt van Nederland, ook de directie en administratie van de spoorwegen zetelen al ruim een eeuw in Utrecht. Wat opvalt is dat er verrassend weinig is vastgelegd over Utrecht als spoorstad, laat staan over het persoonlijk reilen en zeilen van al die spoorwegmedewerkers. Omdat er steeds minder personen leven die de herinneringen aan deze tijd levend houden, voelde Het Spoorwegmuseum sterk de noodzaak deze verhalen en herinneringen vast te leggen. Het museum heeft daarom samen met RTV Utrecht een documentaireserie gemaakt waarin deze ‘oral history’ wordt vastgelegd. Door interviews met oud-medewerkers van de spoorwegen komen we meer te weten over hun werkend leven en de veranderingen in de jaren tussen 1940 – 1975. Deze verhalen worden in het kader van een groter oral history project tevens toegevoegd aan de collectie van het museum.

Vergeten beroepen
Na de Tweede Wereldoorlog voltrokken zich belangrijke veranderingen aan het Nederlandse spoor. Het einde van het stoomtijdperk brak aan, diesel- en elektrische treinen verschenen op het spoor. Door het verdwijnen van de stoomtractie verdwenen ook de beroepen die samenhingen met het stoomvervoer zoals (nacht)stokers en locpoetsers. Ook de seinhuiswachters werden vervangen, zij maakten plaats voor medewerkers van de centrale verkeersleidingpost.  Door de introductie van automatische overwegbomen verdwenen ook de overwegwachters. Daarnaast mochten schoorvoetend de eerste vrouwen aan de slag in voorheen ‘typische’ mannenberoepen zoals conducteur. In de eerste aflevering vertellen seinhuiswachters Harm Bonder en Jacob Santjer over hun lange werkdagen in het seinhuis en hun levenslange liefde voor het spoor. We maken kennis met Mevrouw Timmermans die eind jaren 40 en begin jaren 50 werkte als lokettiste op Utrecht CS en daar haar latere echtgenoot ontmoette.  Meneer van den Ende vertelt dat hij na een diensttijd in Nederlands-Indië dankzij de persoonlijke bemiddeling van Prins Bernhard zijn droom om machinist te worden kon verwezenlijken.

RTV Utrecht
DocU: Herinneringen aan het spoor
Uitzending: 12 en 13 december 2015

Brief Minister OCW aan Tweede Kamer over mobiel erfgoed

De minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, dr. Jet Bussemaker, heeft op 12 november jl. een brief gestuurd aan de Tweede Kamer over onder andere de twee moties over mobiel erfgoed. Deze moties gaan over:

-       onderzoek naar knelpunten voor mobiel erfgoed in regelgeving,

-       het bevorderen dat de belangen van bezitters van mobiel erfgoed in de toekomst meegewogen worden bij kabinetsbeslissingen,

-        het ondersteunen van de actualisering, uitbreiding en digitale ontsluiting van het Nationaal Register voor Mobiel Erfgoed. Dat Register dient mede als basis als basis voor een lijst toonbeelden van mobiel erfgoed.

Beide moties zijn in juni door de Tweede Kamer aangenomen. In haar brief informeert de Minister de Tweede Kamer over de wijze waarop zij uitvoering geeft aan de verschillende moties. De brief (zie pagina 4 t/m 6 voor de tekst over mobiel erfgoed) is hier te vinden. 

Spoorwegmuseum trakteert 1000 Utrechtse vrijwilligers op Winter Station

Het Spoorwegmuseum organiseert, in samenwerking met Vrijwilligerscentrale Utrecht (VCU), op zaterdag 19 december een speciale middag voor 1000 Utrechtse vrijwilligers. Zij zijn van harte welkom om gratis Winter Station te bezoeken, het jaarlijkse familie-evenement van het museum in de kerstvakantie. Hiermee wil het museum de vrijwilligers bedanken voor hun inzet en betrokkenheid bij de stad en de culturele sector.

Onschatbare waarde

De kersverse directeur van Het Spoorwegmuseum, Marten Foppen, wil graag wat terugdoen voor de vele vrijwilligers die zich voor de diverse Utrechtse instellingen inzetten, en die ook voor het museum van onschatbare waarde zijn: ‘Meer en meer wordt onze maatschappij gedragen door vrijwilligers. Vrijwilligers zijn van essentieel belang voor de ouderen om nog eens buiten te komen, voor hulp bij dagelijkse bezigheden maar zeker ook binnen ons mooie museum om de organisatie draaiende te houden. Het Spoorwegmuseum vindt het dan ook tijd worden om wat terug te doen en een grote groep Utrechtse vrijwilligers uit te nodigen voor een mooie dag in het museum’.

Het Spoorwegmuseum heeft zelf circa 100 actieve vrijwilligers die het museum op vele fronten steunen: van technisch werk tot rondleidingen.

Heldenactie

Amarins Sijbesma, directeur van VC Utrecht, is laaiend enthousiast over de actie: ‘Geweldig dat Utrechts grootste museum zo’n fantastisch gebaar maakt naar de Utrechtse vrijwilligers. En dat vlak voor Kerst! VC Utrecht coördineert jaarlijkse meerdere van dit soort heldenacties, waarbij vrijwilligers gratis toegang krijgen, maar zo groots als deze actie hebben we nog niet eerder meegemaakt.’

Utrechtse vrijwilligers die graag mee willen doen aan deze heldenactie kunnen zich melden bij VC Utrecht via de websitepagina   www.vcutrecht.nl/spoorwegmuseum.