Tijdens deze twee dagen aan het
eind van 2016 wordt het verhaal van het Twentse textielverleden
ontsloten door zelf te kijken, maar ook door het te beleven via films,
rondleidingen en door mee te reizen met historische vervoermiddelen, die
een belangrijk stuk Twentse textielgeschiedenis vertegenwoordigen.
Een must voor alle liefhebbers van industrieel en mobiel erfgoed!
Niets is zo bepalend geweest voor het beeld van Twente als de
textielindustrie. Stoommachines in fabrieken namen vanaf 1850 het thuis
spinnen en weven over. Begin 20ste eeuw werd Twente heringericht met
kapitaal verdiend in de textiel: er verschenen villa’s op iedere heuvel,
maar ook voorzieningen als een moskee, parken, scholen en sociale
woningbouw.Een must voor alle liefhebbers van industrieel en mobiel erfgoed!
Rol van het vervoer
Vervoer heeft in de textielgeschiedenis van Twente een cruciale rol gespeeld. Waren eeuwenlang vooral schepen de voornaamste vervoermiddelen voor de textielindustrie, na 1850 kregen alle Twentse plaatsen een aansluiting op het spoorwegnet en kon de Industriële Revolutie hier daadwerkelijk van start gaan.
Dankzij een constante stroom werkzoekenden groeide de bevolking, vooral in de steden Hengelo, Almelo en Enschede. Die groei zorgde weer voor extra vraag naar vervoer, waarbij vanaf de jaren 1920 ook de autobus een belangrijk rol ging spelen. En in de tweede helft van de 20e eeuw kreeg na verloop van tijd ook iedere arbeider z'n eigen auto.
Deelnemers beleven het Twentse textielverleden door rondleidingen, films, wandelroutes, lezingen en zelfs met een helikoptervlucht boven Twente, waarbij de highlights uit de Twentse textielgeschiedenis vanuit de lucht worden getoond.
Mobiel Erfgoed
En er is mobiel erfgoed. De scheepvaart wordt vertegenwoordigd door de 'Enterse Waarf', een scheepswerf waar het erfgoed van de typisch Twentse 'Zomp' wordt gekoesterd. Een historische stoomtrein rijdt tussen Haaksbergen en Boekelo met een personenrijtuig uit 1904, speciaal voor het vervoer van textielarbeiders. In Haaksbergen is een kleine rangeerlocomotief van de Koninklijke Nijverdalse Stoom Weverij te zien, die daar tot 1973 dienst heeft gedaan. In Boeklo zijn textiel-gerelateerde goederenwagens te bweonderen, zoals kolenwagens en een 'pottenwagen' voor bleekloog.
Dit alles wordt verzorgd door de Museum Buurtspoorweg (MBS), hét lokaalspoormuseum in Nederland. Op een deel van een spoorlijn, die vroeger een belangrijke rol speelde in de Twentse textielindustrie, exploiteert de MBS met historische 'Railmonumenten' een cultuurtoeristische treindienst.
Een historische bus van de Twentsche Autobus Dienst (TAD)
pendelt gratis vanaf het Centraal station van Enschede naar een aantal
'textiellocaties' in de omgeving. Er is ook een geheel verzorgde
(betaalde) reis met nóg een historische bus van de TAD, waarbij drie
locaties worden bezocht en activiteiten worden georganiseerd. Verder is onderweg nog een historische bus te bewonderen van de Twentse Elektrische Tram (TET), ooit een roemrucht openbaar vervoerbedrijf met een tramlijn en vele autobuslijnen, later ten onder gegaan in het geweld van fusies en openbare aanbesteding.
Een overzicht van alle opengestelde monumenten en activiteiten is te vinden op: www.openmonumentendag.nl.
Foto: Martin Geldermans
